دنیای کنونی ما مکانی بسیار خاص است که در تمام ابعاد آن میتوان نوعی وابستگی متقابل را مشاهده نمود. کشورها با همدیگر در سطوح مختلف در ارتباط هستند و از بسیاری جهات به هم وابستهاند. در نتیجه، زندگی انسان زمانی که با سایرین در ارتباط است مملؤ از عناصر تنش بر سر منافع، تفاوت دیدگاهها و نظامهای ارزشی متفاوت است. هدف علوم اجتماعی و انسانی این است که از طریق تحلیل این تنشها و پیامدهای آن، درک انسان از موقعیت خود را بهبود بخشد. پیش از آنکه علوم اجتماعی به شاخههای متمایز از هم نظیر تاریخ، اقتصاد، روابط بینالملل، جامعهشناسی و علوم سیاسی تقسیم شود، بسیاری از موضوعات در قالب کلی مطالعات اجتماعی بررسی میشد. پس از تفکیک جدی که میان این شاخهها ایجاد شد، بشر با مسائلی مواجه گشت که نوعی نیاز جدی را برای بازگشت به ترکیب علوم اجتماعی و مطالعات میان رشتهای زنده میساخت.
یکی از این ترکیبها، ترکیب روابط بینالملل و اقتصاد است. اقتصاد و سیاست بینالمللی تا دهه 1970 در یک حالت «نادیده گرفتن دوجانبه» بودند. اما این تمایز شدید از آغاز دهه 1970 به چالش کشیده شد. شکست نظام برتونوودز، تلاش برخی کشورها برای ایجاد یک نظم نوین اقتصادی بینالمللی و بحران نفتی در اوایل دهه 1970 از موضوعات اقتصادی بودند که پیامدها و آثار سیاسی بسزایی داشتند. این رخدادها نشان دادند که ارتباط پیچیدهای بین سیاست و اقتصاد و بین دولتها و بازار وجود دارد که در روابط بینالمللی باید مدنظر قرار گیرد؛ همین ارتباط موضوع اقتصاد سیاسی و بینالملل است. این مسائل باعث شد تا رشته «اقتصاد سیاسی بینالملل» بهتدریج در دانشگاههای جهان و بهویژه غرب گسترش یابد و طرفداران زیادی پیدا کند.
دلیل افزایش نیاز به مطالعه اقتصاد سیاسی بینالملل این است که بسیاری از مهمترین سؤالات مطرح شده کنونی را نمیتوان تنها از طریق یکی از رشتههای اقتصاد، سیاست و جامعهشناسی به شکل قابل قبولی پاسخ داد. همچنین، تحلیلهایی که تنها در یک سطح تحلیل به ارزیابی اعمال و رفتار بازیگران مثلاً در سطوح فرد، دولت و یا سطح بینالملل میپردازند، چندان مؤثر نیستند. اقتصاد سیاسی بینالملل موانع جداکننده روشهای سنتی تحلیل را کنار میزند و بهدنبال درک جامع و گستردهای از موضوعات و رخدادهاست. ما در این کتاب درصدد هستیم تا با نگاهی جامع به رشته اقتصاد سیاسی بینالملل، نقش روزافزون عوامل، ابزارها و الزامات اقتصادی را در روابط بینالملل بررسی کنیم.